Ο διπλωματικός μαραθώνιος του Κυριάκου

Η στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης να ανοίξει και να διευρύνει τις προοπτικές επαφής και συνεργασίας με τις ασιατικές υπερδυνάμεις οδήγησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Πεκίνο για διήμερη επίσκεψη χθες και προχθές. Το ταξίδι του Πρωθυπουργού στην κινεζική πρωτεύουσα στην ουσία αποτελεί ανταπόδοση της επίσκεψης του προέδρου Σι Τζινπίνγκ στην Αθήνα πριν από τέσσερα χρόνια, κατά το πρώτο διάστημα διακυβέρνησης της Ν.Δ.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Όμως όπως επισημαίνεται από όλους η επίσκεψη απέκτησε ξεχωριστό ενδιαφέρον λόγω του ότι το διεθνές περιβάλλον είναι διαφορετικό. Από την μία ο πόλεμος στην Ουκρανία και από την άλλη η στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας προκειμένου να εξολοθρεύσει την Χαμάς. Η συζήτηση του κ. Μητσοτάκη με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζιπίνγκ ήταν εφ’ όλης της ύλης. Και για την ρωσοσινική προσέγγιση μετά την επίθεση των Ρώσων στην Ουκρανία, αλλά και τον ρόλο Ελλάδας και Κίνας στην κρίση της Μέσης Ανατολής, που πονοκεφαλιάζει το Πεκίνο. Οι Κινέζοι ανησυχούν περισσότερο ως προς την πιθανότητα εμπλοκής του Ιράν, με ό,τι αυτό θα συνεπάγεται για την αγορά ενέργειας και δεδομένων δύο στοιχείων. Αφενός μεν, το γεγονός ότι το Ιράν είναι βασικός προμηθευτής πετρελαίου της Κίνας, αφετέρου δε, ότι η κινεζική οικονομία παρουσιάζει σοβαρές ενδείξεις ύφεσης, με ό,τι κινδύνους αυτό μπορεί να κρύβει για ένα παγκόσμιο ντόμινο.

Την ίδια στιγμή, η πολεμική ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή διαμορφώνει ένα πεδίο μεγάλης αβεβαιότητας και πιθανών αναταράξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, την οποία η Κίνα βλέπει ως εμπορευματική πύλη προς την Ευρώπη. Σε αυτό το πεδίο και με δεδομένη την έντονη κινεζική παρουσία στην Ελλάδα διά μέσου της Cosco στον Πειραιά, μία απρόσμενη παράμετρος στις σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Πεκίνου έχει προστεθεί, λόγω του δυστυχήματος των Τεμπών και των προσφάτων καταστροφικών πλημμυρών στη Θεσσαλία. Ιδιαίτερο προβληματισμό σε αυτό το πεδίο έχει προκαλέσει η καταστροφή του σιδηροδρομικού δικτύου, η αποκατάσταση του οποίου φαίνεται ότι θα έχει εξαιρετικά υψηλό κόστος και ότι θα απαιτήσει ιδιαίτερα πολύ χρόνο. Το σημείο αυτό αφορά την Κίνα, καθώς το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι στενά συνδεδεμένο με τις μεταφορές εμπορευμάτων από το λιμάνι του Πειραιά προς τη ΝΑ και την Κεντρική Ευρώπη.

Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν πως το ταξίδι του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Πεκίνο είχε καθαρά πολιτικό και διπλωματικό χαρακτήρα, καθώς η Αθήνα εκτιμά πως μπορεί να αποκομίσει οφέλη από την διπλωματική προσπάθεια που κάνει για την προστασία των αμάχων. Υπό αυτό το πρίσμα η ελληνική παρουσία στην Κίνα στη συγκεκριμένη συγκυρία έχει μία ιδιαίτερη αξία, καθώς η ελληνική κυβέρνηση φιλοδοξεί να αναλάβει έναν ρόλο γέφυρας μεταξύ Ασίας και Δύσης, σε μία περίοδο ευρύτερων αναταράξεων και αναδιατάξεων. Και ως φαίνεται το πρώτο βήμα έγινε και χαρακτηρίστηκε από το Μαξίμου ως «πολύ αποφασιστικό».

Στο Βερολίνο με διαφορετικό αέρα

Σε συνέχεια της επίσκεψης στο Πεκίνο και ενώ εκκρεμεί μια επιβεβαίωση ενός ταξιδιού στο Λονδίνο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να βρεθεί στο Βερολίνο στις 15 Νοεμβρίου. Και αυτή η επίσκεψη στη γερμανική πρωτεύουσα έχει ιδιαίτερη σημασία, για πολλούς λόγους.

Κατ’ αρχάς, πραγματοποιείται λίγες μόλις ημέρες μετά την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας και την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, στο τέλος μιας υπερ-δεκαετούς περιόδου κατά τη διάρκεια της οποίας άνοιξαν πολλές πληγές στην ούτως ή άλλως εύθραυστη ελληνογερμανική σχέση.

Υπό αυτή την έννοια, η διμερής επαφή εντάσσεται πλέον περισσότερο σε ένα πλαίσιο αναζήτησης ευκαιριών συνεργασίας στα πεδία των επενδύσεων και στους τομείς γερμανικού ενδιαφέροντος, όπως η πράσινη μετάβαση και η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Πέραν αυτών όμως, ένα από τα κρίσιμα ζητήματα στις συζητήσεις μεταξύ του Κυριάκου Μητσοτάκη και του καγκελαρίου Ολαφ Σολτς αναμένεται ότι θα είναι το νέο, αναθεωρημένο πλαίσιο δημοσιονομικής σταθερότητας στην Ευρώπη μετά το πέρας της περιόδου χαλάρωσης των κανόνων λόγω της πανδημίας.

Σύμφωνο σταθερότητας και Προσφυγικό

Στο πεδίο αυτό, βασικές διεκδικήσεις και επιδιώξεις της ελληνικής κυβέρνησης είναι η ευελιξία του αναθεωρημένου δημοσιονομικού πλαισίου και η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους κανόνες, αλλά και η συνεκτίμηση νέων παραμέτρων κατά τη χάραξη και υλοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτικής δημοσιονομικής σταθερότητας. Μεταξύ όλων των άλλων, και σύμφωνα με τα όσα ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε και στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πριν από λίγες ημέρες στις Βρυξέλλες, η Ευρώπη και η Γερμανία οφείλουν να επανεξετάσουν τις δαπάνες και τους πόρους που διατίθενται από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, αφενός για τη διαχείριση του μεταναστευτικού προβλήματος και αφετέρου για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και της κλιματικής κρίσης.

Ειδικότερα στο πεδίο του Μεταναστευτικού, οι διαφορές στην αντιμετώπιση του ζητήματος ανάμεσα στη Γερμανία και τις κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Νότου, μεταξύ των οποίων και η ελληνική, αναμένεται ότι θα αποτελέσουν ένα από τα κυρίαρχα αντικείμενα συζήτησης μεταξύ Κυριάκου Μητσοτάκη και Όλαφ Σολτς.

Το θέμα προσλαμβάνει ήδη νέες διαστάσεις, καθώς η κρίση στη Μέση Ανατολή εκτιμάται ότι θα πυροδοτήσει μία νέα αύξηση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, σε μια περίοδο κατά την οποία η Γερμανία τείνει να υιοθετήσει μία σκληρή γραμμή κλειστών συνόρων, με ορατές τις σοβαρές περιπλοκές για τις χώρες υποδοχής, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.

Παράλληλα, το ζήτημα απασχολεί τις δύο κυβερνήσεις και λόγω του ρόλου της Τουρκίας, η οποία αφενός εξακολουθεί να διατηρεί μία «ειδική σχέση» με το Βερολίνο, ενώ χρησιμοποιεί τις προσφυγικές ροές ως μοχλό πίεσης προς την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη.

Νέα εμπόδια στον ελληνοτουρκικό διάλογο

Σε περίοδο νέας δοκιμασίας εισέρχονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, μετά την απροκάλυπτη στήριξη της Άγκυρας και προσωπικά του προέδρου   Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Χαμάς, τη σφοδρή του επίθεση εναντίον της Δύσης και την αναθεωρητική αναφορά του για «τα σύνορα της καρδιάς», που περιλαμβάνουν ακόμα και τη Θεσσαλονίκη!

Ο πρόεδρος της Τουρκίας διέκοψε εκ νέου τις διπλωματικές του σχέσεις με το Ισραήλ, πιεσμένος από την Χαμάς με την οποία διατηρεί προνομιακές σχέσεις, και θέλοντας να αντιδράσει στη στάση των περισσοτέρων κρατών της Δύσης, ανάμεσά τους και η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κρατών που αναγνωρίζουν το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, μετά το απρόκλητο, τρομοκρατικό κτύπημα της Χαμάς εναντίον αμάχων.

Σημειώνεται ότι η Τουρκία κατέβαλε στο πρόσφατο παρελθόν μεγάλη προσπάθεια να αναθερμάνει τις διμερείς της σχέσεις με το Ισραήλ, προσδοκώντας απτά οικονομικά οφέλη. Παράλληλα ο Ταγίπ Ερντογάν στράφηκε συνολικά εναντίον της Δύσης, ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία η τουρκική οικονομία κυριολεκτικά εξαρτάται από τη δυτική βοήθεια, προκειμένου να ορθοποδήσει.

Η Αθήνα παρακολουθεί με ψυχραιμία, αν και με κάποια ανησυχία, τη νέα ρητορική έξαρση του Τούρκου προέδρου εναντίον της Δύσης και την έμμεση απειλή εναντίον της χώρας μας με την αναφορά του στην Θεσσαλονίκη. Κι αυτό διότι ήδη έχουν προχωρήσει οι συνομιλίες των δυο αντιπροσωπειών για θέματα «χαμηλής πολιτικής», με συντονισμό της προεργασίας εκ μέρους του υφυπουργού Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη, αλλά και για τη «θετική ατζέντα» που περιλαμβάνει ό,τι χωρίζει τις δυο χώρες, με την άλλη υφυπουργό Εξωτερικών, Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου να εργάζεται για αυτό το θέμα. Η προσέγγιση Μητσοτάκη- Ερντογάν βασίστηκε στην επιθυμία της χώρας μας για εξομάλυνση των σχέσεων με τη γείτονα, αλλά και στις ανάγκες της Τουρκίας για καλές σχέσεις με τη Δύση που αξιώνει «ήρεμα νερά» στα ελληνοτουρκικά.

Το ραντεβού της Θεσσαλονίκης

Οι αλλεπάλληλες συναντήσεις των δυο ηγετών μετά την ολοκλήρωση των εκλογών και στην Ελλάδα, και ο οδικός χάρτης της ελληνοτουρκικής προσέγγισης οδηγούν στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Συνεργασίας, που έχει προσδιοριστεί να γίνει στις 7 Δεκεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, την οποία ορέγεται εκ νέου ο «σουλτάνος» με βάση τα όσα είπε σε μία από τις τελευταίες ομιλίες του.

Επισήμως η κυβέρνηση δεν θεωρεί ότι οι θέσεις της Τουρκίας θέτουν σε κίνδυνο την επιχείρηση προσέγγισης. Ωστόσο στο παρασκήνιο παρακολουθεί την νέα αντιδυτική υστερία Ερντογάν και σταθμίζει όλα τα δεδομένα. Το τελευταίο που θα ήθελε η ελληνική κυβέρνηση είναι να δυναμιτιστεί η περίοδος της ηρεμίας στις διμερείς σχέσεις, αν και από την άλλη μεριά δεν είναι ικανοποιημένη με την προοπτική το Συμβούλιο Συνεργασίας να συνεδριάσει… μόνο και μόνο για να συνεδριάσει και να μην υπάρξει κανενός είδους εξέλιξη.

Ίσως μια Συμφωνία για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών να σώσει τα προσχήματα, ωστόσο η Αθήνα είναι αποφασισμένη να προσπαθήσει έως το τέλος να υπάρξει ουσιαστική εξέλιξη στη Θεσσαλονίκη, στην προοπτική της διάνοιξης ενός «φεγγίτη», έστω, για την παραπομπή του θέματος της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο. Αυτό είναι το καλύτερο που μπορεί να προσδοκά η ελληνική πλευρά, αν και οι πιθανότητες είναι ελάχιστες.

Στο Πεκίνο ο Σταϊκούρας για τα ηλεκτρικά λεωφορεία

 

Στο Πεκίνο τον Κυριάκο Μητσοτάκη συνόδεψε ο υπουργός Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας. Προχθές Πέμπτη, ο κ. Σταϊκούρας είχε συνάντηση με τη Διοίκηση της εταιρείας «Yutong International Holding», η οποία έχει αναλάβει την προμήθεια των 250 ηλεκτρικών λεωφορείων για τους στόλους των συγκοινωνιακών φορέων της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.

Χθες, Παρασκευή ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών υπέγραψε τη Διμερή Αεροπορική Συμφωνία Ελλάδας – Κίνας, η οποία είναι συνεπής με την Οριζόντια Αεροπορική Συμφωνία ΕΕ – Κίνας και αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου των αεροπορικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Σήμερα ο κ. Σταϊκούρας βρίσκεται στην Σαγκάη, όπου θα παραστεί στην επίσημη τελετή υποδοχής από τον Πρωθυπουργό της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, Λι Γιανγκ, ενόψει της 6ης Διεθνούς Εμπορικής Έκθεσης: «China International Import Expo». Αύριο ο κ. Σταϊκούρας θα εκπροσωπήσει τον Πρωθυπουργό στα εγκαίνια της Έκθεσης.