Οι αγρότες μπαίνουν… πεζοί στο Μαξίμου

Ο τόπος βρέθηκε (το Μαξίμου), η ημερομηνία επίσης (την Τρίτη) το μόνο που μένει είναι οι εκπρόσωποι των αγροτών, αλλά και ο τρόπος που θα γίνει ο διάλογος. Εκτός συγκλονιστικού απροόπτου οι εκπρόσωποι των αγροτών που θα περάσουν την εξώπορτα του Μαξίμου θα είναι ένας από κάθε μπλόκο. Κάτι που θα ξεκαθαριστεί μέχρι και την τελευταία ημέρα.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Βασική προϋπόθεση-σύμφωνα με την κυβέρνηση- είναι να μείνουν ανοιχτοί οι δρόμοι. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα τρακτέρ θα αποχωρήσουν από τις εθνικές οδοί, απλά από το Μαξίμου εκτιμούν πως αυτό θα γίνει μετά την συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη την Τρίτη. Από την πλευρά τους οι αγρότες ως προϋπόθεση θέτουν να ακούσουν ρεαλιστικές και άμεσες λύσεις αν όχι σε όλα τα αιτήματα που αναφέρουν στην επιστολή τους, αλλά τουλάχιστον στα βασικά, δηλαδή στο πετρέλαιο και το ηλεκτρικό ρεύμα.

Πηγές του Μαξίμου ως έμμεση απάντηση στην επιστολή των αγροτών προς τον πρωθυπουργό, έκλεισαν το… παράθυρο παροχολογίας. Εξάλλου και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης προ ημερών από το Χαϊδάρι τόνισε πως «η δουλειά μας είναι να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε όλα τα κοινωνικά αιτήματα με δικαιοσύνη και να μην αισθάνεται κανείς ότι κάποια κοινωνική ομάδα μπορεί να έχει κάποια προνομιακή μεταχείριση επειδή μπορεί να φωνάζει περισσότερο ή να διαδηλώνει πιο έντονα».

Τα μπλόκα

Από την κυβέρνηση επιμένουν, βεβαίως, ότι οι ανοιχτοί δρόμοι είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τον διάλογο. Στο Μαξίμου, πάντως, παρατηρούν ότι και οι αγρότες, παρά τις όποιες τοπικές εντάσεις, έχουν αποφύγει να κλείσουν εντελώς τους δρόμους, για να μην ρισκάρουν αντιδράσεις από τους οδηγούς και την ευρύτερη κοινωνική απαρέσκεια.

Σε αυτή την συνεννόηση παίζει πρωταρχικό ρόλο ο Μάκης Βορίδης, ο οποίος κατά την διάρκεια της θητείας του ως υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης (2019-2021) κατάφερε να έχει άριστη συνεργασία με τους αγροτοσυνδικαλιστές, ακόμη και με αυτούς που προέρχονται από τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης. Κάτι που δεν το κατάφερε ο Λευτέρης Αυγενάκης και αυτό καταγράφεται στα αρνητικά. Ειδικά από τη στιγμή που και οι παραδοσιακοί «γαλάζιοι» συνδικαλιστές, όπως ο Χρήστος Σιδερόπουλος είναι αρνητικοί με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης. Εξάλλου προ ημερών Αυγενάκης-Σιδερόπουλος είχαν και φραστικό επεισόδιο στον αέρα της πρωινής τηλεοπτικής εκπομπής του Open. Τότε ο υπουργός απευθυνόμενος στους εκπροσώπους των αγροτών τους είπε με ένα μη προσήκοντα τρόπο: «Ήρεμα τώρα. Ήρεμα. Ξέρουμε πάρα πολύ καλά τη δουλειά μας. Μην κάνετε και υποδείξεις. Αρκετά. Μέχρι εδώ. Πάμε». Η απάντηση ήρθε από τον γαλάζιο Χρήστος Σιδερόπουλο: «Το αρκετά κ. υπουργέ να το πείτε στον οδηγό σας».

Μάλιστα ο «γαλάζιος αγροτοσυνδικαλιστής σε δηλώσεις του σε τοπικά ΜΜΕ της Λάρισας είχε στείλει ξεκάθαρο μήνυμα προς το Μαξίμου αφήνοντας αιχμές για το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης: «Το αν θα συγκρουστούμε είναι επιλογή της κυβέρνησης. Κι αν νομίζουν ότι θα φοβηθούμε τα ΜΑΤ, είναι πολύ γελασμένοι. Εμείς τον δρόμο μπορούμε να τον κλείσουμε ανά πασά ώρα και στιγμή. Εάν τρομάξουν οι αγρότες θα στείλουν σε τρεις μήνες ένα μήνυμα που το 42% θα γίνει 19%. Εάν ο Πρωθυπουργός δεν μπορεί να έχει καλή ενημέρωση από αυτούς που του λένε ψέματα, υπάρχουν αγρότες που μπορούν να τον ενημερώσουν τον Πρωθυπουργό, ο οποίος δεν φοβάται να μιλήσει. Αυτοί που του λένε ψέματα να σταματήσουν να του λένε ψέματα». Λογικά ο εν λόγω συνδικαλιστής θα είναι στην αντιπροσωπεία των αγροτών που θα επισκεφθούν το Μαξίμου την Τρίτη το απόγευμα.

Οι αστοχίες

Πάντως εδώ θα πρέπει να πούμε για τις αστοχίες που πληγώνουν το προφίλ της κυβέρνησης. Για παράδειγμα, ο ΕΛΓΑ, καθυστερεί σε εξωφρενικό βαθμό με τις αποζημιώσεις στους πληγέντες μετά από έντονα καιρικά φαινόμενα. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αμυγδαλοπαραγωγοί των Τεμπών καλούνται αυτές τις ημέρες να κάνουν εργασίες για τη νέα σεζόν, καθώς οι αμυγδαλιές ανθίζουν λόγω των Αλκυονίδων ημερών κι όμως ο ΕΛΓΑ ακόμη δεν έχει αποζημιώσεις τους πληγέντες για την καταστροφή που υπέστησαν από τον παγετό τον Φεβρουάριο του 2023. Δηλαδή ένα χρόνο μετά κι ενώ όλοι γνωρίζουν ότι το 70% της ελληνικής παραγωγής γίνεται στα Τέμπη, ενώ υπάρχουν και πάρα πολλές εξαγωγές.

Κι αυτή είναι μόνο μία από τις πολλές αστοχίες που έγιναν γνωστές τις τελευταίες ημέρες. Όλοι είχαμε μείνει στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού για τις άμεσες αποζημιώσεις από τη θεομηνία «Daniel», που διέλυσε την Θεσσαλία. Κι όμως από τον Σεπτέμβριο μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί 33.000 αιτήσεις από αγρότες και κτηνοτρόφους και πέντε μήνες μετά έχει εκκαθαριστεί μόλις το 10% των αιτήσεων για αποζημίωση. Τι σημαίνει αυτό. Ότι τουλάχιστον τριάντα χιλιάδες νοικοκυριά πέραν της αρχικής αρωγής περιμένουν και θα περιμένουν για πολλούς μήνες ακόμη. Σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Δημήτρη Κουρέτα, τον Ιανουάριο οι υπηρεσίες ανέβασαν ρυθμούς κι εκκαθάρισαν 1.700 αιτήσεις. Εάν συνεχίσουν με αυτούς τους ρυθμούς η ολική εκκαθάριση θα γίνει σε 18 μήνες, δηλαδή Ιούλιο με Αύγουστο του 2025.

Η επιστολή και οι απαντήσεις    

Οι αγρότες μεταξύ άλλων ζητούν θεσμοθέτηση αγροτικού αφορολόγητου πετρελαίου, επιδότηση μέσων, εφοδίων και ζωοτροφών, καθώς και παράρτημα για τις καταστροφές στη Θεσσαλία. Με βάση την επιστολή που εστάλη τα αιτήματα των αγροτών που θα θέσουν στον πρωθυπουργό μεθαύριο Δευτέρα στο Μαξίμου είναι:

• Θεσμοθέτηση αγροτικού αφορολόγητου πετρελαίου.
• Πλαφόν 7 λεπτά/Kwh στο αγροτοκτηνοτροφικό ρεύμα.
• Επιδότηση μέσων, εφοδίων και ζωοτροφών και κατάργηση του ΦΠΑ.
• Να μην εφαρμοστεί και να επαναδιαπραγματευτεί η Νέα ΚΑΠ.
• Αναπλήρωση του χαμένου εισοδήματος σε καλλιέργειες που έχουν απώλεια παραγωγής η οποία δεν καλύπτεται από τον ΕΛΓΑ καθώς και σε προϊόντα φυτικής και ζωικής παραγωγής που πουλήθηκαν κάτω από το κόστος παραγωγής. Αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ για όλες τις ζημιές και νόσους στο 100% της πραγματικής ζημιάς και όχι της ασφαλιζόμενης αξίας.
• Να παρθούν μέτρα και να γίνονται έλεγχοι από την Κυβέρνηση για να σταματήσουν οι «Ελληνοποιήσεις» προϊόντων φυτικής, ζωικής & μελισσοκομικής παραγωγής.
• Τιμές που να καλύπτουν το κόστος παραγωγής, ώστε να έχουμε εισόδημα για τις βιοποριστικές και καλλιεργητικές ανάγκες μας.
• Έργα υποδομής για την αντιπλημμυρική θωράκιση της χώρας.

Οι αγρότες στην επιστολή τους συμπεριέλαβαν και την Θεσσαλία, και μεταξύ άλλων ζητούν:

• Χρονοδιάγραμμα αποστράγγισης των παρακαρλίων πλημμυρισμένων χωριών και χωραφιών. Χρονοδιάγραμμα της κατασκευής σήραγγας, απαραίτητη για την αντιπλημμυρική θωράκιση της ευρύτερης περιοχής.
• Ζητούν να αποζημιώνονται οι πλημμυρισμένες εκτάσεις καθώς και τα κτήματα που δεν θα καλλιεργηθούν μέχρις ότου γίνουν παραγωγικά με ποσά που θα καλύπτουν τις βασικές βιοτικές ανάγκες των παραγωγών. Συγκεκριμένα μιλούν για την Θεσσαλία και Β. Φθιώτιδα.
• Ζητούν να καταβληθεί από την κρατική αρωγή άμεσα μια προκαταβολή της τάξεως του 50% για τον πάγιο εξοπλισμό και η εξόφληση του να γίνει αμέσως μετά τον έλεγχο. Οι τελικές αποζημιώσεις πρέπει να γίνουν στο 100% της αξίας του παγίου κεφαλαίου που καταστράφηκε. Επιπροσθέτως να χορηγηθεί άμεσα το έκτακτο βοήθημα των 6.600 ευρώ στους δικαιούχους που δεν δόθηκε και επίδομα ενοικίου σε αυτούς που αναγκάστηκαν να φύγουν από τα σπίτια τους και να νοικιάσουν άλλη κατοικία. Ταυτόχρονα να δοθεί η 1η αρωγή σε όσους δεν την πήραν.
• Τελικές τιμές αποζημιώσεων για όλες τις καλλιέργειες που χτυπήθηκαν από την θεομηνία που θα καλύπτουν τουλάχιστον το πραγματικό κόστος καλλιέργειας (ΕΛΓΑ).
• Αναστολή εφαρμογής της ΚΑΠ κατά παρέκκλιση των κανόνων της αιρεσιμότητας για όσα χρόνια δεν καλλιεργηθούν τα πλημμυρισμένα κτήματα, καθώς και για αυτά που είναι αδύνατον να καλλιεργηθούν ή να αρδευτούν.
• Άμεση πληρωμή των συνδεδεμένων ενισχύσεων για λόγους ρευστότητας.
• Άμεση αποκατάσταση του οδικού δικτύου, αρδευτικού δικτύου, ηλεκτρικού δικτύου και με κρατική ευθύνη να πραγματοποιηθεί μελέτη και υλοποίηση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας και θωράκισης.
• Αναπλήρωση εισοδήματος των κτηνοτρόφων έως ότου αποκατασταθούν τα ζώα τους, οι σταβλικές εγκαταστάσεις τους και αποκτήσουν ένα εισόδημα επιβίωσης.

Τι απαντά η κυβέρνηση

Σε κάποια από τα αιτήματα έχουν δοθεί οι απαντήσεις υποστηρίζουν συνεργάτες του πρωθυπουργού, δίνοντας έμφαση στις αντοχές της ελληνικής οικονομίας. Έτσι αναφέρουν:

• Αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο:«Ήδη ο Πρωθυπουργός από το βήμα της Βουλής ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο και για το 2024, μέτρο ύψους 82 εκατ. ευρώ.  Το μέτρο της επιστροφής του ΕΦΚ είχε ενεργοποιηθεί από την κυβέρνηση και για τα έτη 2022 και 2023. Για αυτά τα δύο έτη έχουν επιστραφεί περί τα 160 εκατ. € σε 297.000 κατά κύριο επάγγελμα αγρότες».
• 7 λεπτά η κιλοβατώρα το ρεύμα:«Επίσης την Παρασκευή ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε πρόσθετη έκπτωση της ΔΕΗ κατά 10% στο αγροτικό ρεύμα από τον Μάιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο που είναι μήνες υψηλών αγροτικών καταναλώσεων. Όπως επίσης και τη ρύθμιση των χρεών προς τη ΔΕΗ των Τοπικών και Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ), που φτάνουν σήμερα τα 87 εκ. ευρώ. Κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης η κυβέρνηση προχώρησε σε σειρά παρεμβάσεων για την αντιμετώπισή της, οι οποίες τελικά οδήγησαν σε απορρόφηση 80-90% της αύξησης του κόστους ενέργειας των αγροτικών τιμολογίων.
• Φωτοβολταϊκά για τους αγρότες: Μείωση σε διάστημα διετίας της τιμής της κιλοβατώρας, κατ΄ ελάχιστον 30% για τους αγρότες που συμμετέχουν σε συνεργατικά σχήματα (συνεταιρισμοί, οργανώσεις και ομάδες παραγωγών κ.λπ.) και στους αγρότες που ασκούν συμβολαιακή γεωργία με την κατασκευή των νέων φωτοβολταϊκών για τους αγρότες, με εγγυημένη τιμή για διάστημα δεκαετίας. Για τους μεμονωμένους αγρότες θα ξεκινήσει άμεσα νέο Πρόγραμμα αποκλειστικά για Αγρότες με τίτλο “Φωτοβολταϊκά στο Χωράφι”, ύψους 30 εκ. ευρώ. Στη συνολικότερη προσπάθεια για τη μείωση του ενεργειακού κόστους θα συμβάλει και το Πρόγραμμα Απόλλων, το μεγαλύτερο πρόγραμμα ενεργειακού συμψηφισμού με πράσινη ενέργεια στη χώρα, μέσα από το οποίο, οι ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ θα έχουν σημαντική, και μόνιμη, ανακούφιση από το ενεργειακό κόστος.
• Επιδότηση σε εφόδια και ζωοτροφές:Η κυβέρνηση έχει μειώσει τον ΦΠΑ από το 13% στο 6% για τις ζωοτροφές και τα λιπάσματα και τον ΦΠΑ για αγορά αγροτικών μηχανημάτων από το 24% στο 13%. Ενώ παράλληλα μείωσε τη φορολογία των αγροτών (νόμος 4935/2022), θεσμοθέτησε νέα φορολογική κλίμακα, κατήργησε το νόμο Κατρούγκαλου, διευκόλυνε μέσω του Ταμείου Μικροπιστώσεων την πρόσβαση σε χρηματοδότηση των αγροτών και κατήργησε τη φορολόγηση των ενισχύσεων από το πρώτο ευρώ που είχε επιβάλει ο ΣΥΡΙΖΑ.
• Να μην εφαρμοστεί η νέα ΚΑΠ και να υπάρξει νέα διαπραγμάτευση:Αυτή η κυβέρνηση κατάφερε με διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες και διατήρησε για τους Έλληνες αγρότες τους ίδιους πόρους από την ΚΑΠ όταν αυτοί μειώθηκαν για άλλες χώρες. Και το  ΕΛΚ ήταν αυτό που κατάφερε και έβαλε φραγμούς σε υπερβολικές απαιτήσεις και προτάσεις των Σοσιαλιστών και των Πρασίνων, οι οποίοι, στο όνομα της οικολογικής μετάβασης της γεωργίας, ζητούσαν να περιοριστούν πολύ οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις, να μειωθούν ενισχύσεις, να αυστηροποιηθούν οι τρόποι παραγωγής. Πιο συγκεκριμένα η μη εφαρμογή της νέας ΚΑΠ θα στερούσε από τους Έλληνες αγρότες ενισχύσεις της τάξεως των 2,8 δις ετησίως που σήμερα είτε λαμβάνουν απ’ ευθείας, είτε μέσω διαφόρων προγραμμάτων, από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Παράλληλα θα στερούσε από τη χώρα μας τη δυνατότητα εφαρμογής μιας σειράς άλλων εμβληματικών προγραμμάτων των οποίων στόχος είναι η ενίσχυση της πρωτογενούς παραγωγής και των υποδομών στον αγροδιατροφικό τομέα.  Η ΚΑΠ 2023- 2027, ύψους 19,3 δις ευρώ κατευθύνεται στο σύνολό της στους Έλληνες αγρότες.
• Αποζημιώσεις στο 100% και αναπλήρωση χαμένου εισοδήματος στα προϊόντα:Η κατάργηση του 20% της παρακράτησης του ΕΛΓΑ, ξεκίνησε από τον κακοκαιρία «Ιανός» κι εφαρμόσθηκε σε όλες τις περιπτώσεις θεομηνιών και ακραίων καταστροφών, όπως στον παγετό της άνοιξης 2021, στις σφοδρές χαλαζοπτώσεις του Ιουνίου 2022, ενώ εφαρμόζεται αυτή τη στιγμή και στη Θεσσαλία σύμφωνα με το ad hοc πρόγραμμα το οποίο, επίσης, δεν προβλέπει μείωση του 20%. Η κυβέρνηση καθιέρωσε τις προκαταβολές σε συνδυασμό με τη μη παρακράτηση του 20% για να ενισχύσει τα αγροτικά νοικοκυριά, που πλήττονται από φυσικές καταστροφές. Ωστόσο η κυβέρνηση έχει δώσει 400 εκατ. € για την ενίσχυση ρευστότητας του ΕΛΓΑ. Την  τετραετία 2020-2023 καταβλήθηκαν από τον ΕΛΓΑ, σε εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας, αποζημιώσεις άνω του 1 δισ. ευρώ.
• Όχι στις παράνομες ελληνοποιήσεις:Με εντολή του αρμοδίου υπουργού Λευτέρη Αυγενάκη, από τις 18 Ιανουαρίου έχουν ξεκινήσει σαρωτικοί έλεγχοι στην αγορά από μικτά κλιμάκια της Γενικής Διεύθυνσης Τροφίμων του ΥΠΑΑΤ, του ΕΦΕΤ, του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ και των κατά τόπους κτηνιατρικών υπηρεσιών των ΔΑΟΚ. Οι έλεγχοι πραγματοποιούνται στις πύλες εισόδου της χώρας, σε λιμάνια, σε super market και σε λοιπά σημεία λιανικής πώλησης σε ολόκληρη τη χώρα. Έλεγχοι γίνονται και σε βυτιοφόρα μεταφοράς γάλακτος, καθώς έχουν γίνει σχετικές καταγγελίες προς το ΥΠΑΑΤ.

Οπότε τηνΤρίτη θα γνωρίζουμε τι μέλλει γεννέσθε. Εάν δηλαδή ο Κυριάκος Μητσοτάκης πείσει τους αγρότες να επιστρέψουν στα χωράφια τους και τις στάνες τους, ή αυτοί με τη σειρά τους κάνουν το επόμενο βήμα και κλείσουν τις εθνικές οδούς. Αναμφίβολα θα μετρήσουν και οι δημοσκοπήσεις, όπου η πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί δίκαια τα αιτήματα των αγροτών, ειδικά αυτών της Θεσσαλίας.