Τα «πολεμικά» σενάρια του προϋπολογισμού

Το Μαξίμου έχει δώσει εντολή να βρεθεί το κονδύλι και να δοθούν τα 300 ευρώ ως εφάπαξ ενίσχυση σε χαμηλοσυνταξιούχους και δικαιούχους Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Από την προηγούμενη Δευτέρα, που ο Βλάντιμιρ Πούτιν αναγνώρισε ως ανεξάρτητα κράτη τις επαρχίες Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ στην Ανατολική Ουκρανία, στο Μαξίμου και το υπουργείο Οικονομικών τέθηκαν επί τάπητος τα «πολεμικά» σενάρια για τον προϋπολογισμό.

Κι όταν μιλάμε για πολεμικά σενάρια, μιλάμε για περαιτέρω ανατιμήσεις σε βασικά καταναλωτικά αγαθά, λόγω και της αναμενόμενης αύξησης της τιμής των καυσίμων, λόγω και των κυρώσεων προς τη Ρωσία, που είναι ο βασικός προμηθευτής φυσικού αερίου της Ευρώπης. Έτσι, λαμβάνονται υπόψη όλοι οι παράμετροι και όλα τα ενδεχόμενα για το πώς θα κινηθεί ο Πούτιν και σε ποια θα είναι η πραγματική ζημιά για τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Αυτοί οι απρόσμενοι παράγοντες έχουν βάλει το οικονομικό επιτελείο σε κατάσταση εγρήγορσης και, εάν χρειαστεί, θα υπάρξουν αλλαγές στην εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Οι μέχρι τώρα υπολογισμοί του οικονομικού επιτελείου για το κόστος των αυξήσεων της ενέργειας στην οικονομία είναι ενδεικτικοί του προβλήματος. Για κάθε 10 ευρώ αύξησης στο φυσικό αέριο, προκαλείται ζημιά 600 εκατ. ευρώ στο ΑΕΠ. Κάποιοι θεωρούν ως αντίβαρο τις προβλέψεις για υψηλή ανάπτυξη (τουλάχιστον 5%) το 2022, αλλά ουδείς βάζει το χέρι του στη φωτιά, ότι η κρίση στην Ουκρανία θα λήξει σύντομα και, το κυριότερο, δίχως ολομέτωπη εισβολή της Ρωσίας, κάτι που θεωρεί ως δεδομένο η Ουάσιγκτον. Οπότε γίνεται αντιληπτό πως εάν η διεθνής αναταραχή διαρκέσει, τότε αλλάζει και η πολιτική και οικονομική ατζέντα της κυβέρνησης.

Το σήμα που εκπέμπει το Μαξίμου στα πρώτα 24ωρα μετά την υβριδική εισβολή των Ρώσων στην Ανατολική Ουκρανία είναι ότι απαιτείται πολύ προσεκτική οικονομική διαχείριση και προετοιμασία για παν ενδεχόμενο. Και βέβαια όλοι αναμένουν να περάσουν οι μήνες χωρίς νέα απρόοπτα, ποντάροντας στην ισχυρή άνοδο του τουρισμού. Εξάλλου με βάση τις προκρατήσεις υπάρχουν προοπτικές για ρεκόρ αφίξεων και λογικά για διπλάσια έσοδα από πέρυσι, που ξεπέρασαν τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η βασική πρόβλεψη στο «πολεμικό σενάριο» είναι να καλυφθεί μέρος του ενεργειακού κόστους από τους πόρους Μετάβασης όλο το 2022 (ήδη έχουν δοθεί περί των δύο δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις ρεύματος και θέρμανσης). Το οικονομικό επιτελείο ενσωματώνει στις προβλέψεις του και τις συνεχείς αυξήσεις που καταγράφει ο πληθωρισμός. Οι αυξήσεις τόσο στα τιμολόγια της ενέργειας, όσο και σε βασικά καταναλωτικά αγαθά αναγκάζουν την κυβέρνηση να επεκτείνει τα μέτρα στήριξης. Ήδη η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει αποφάσεις για επίδομα ποσού περί τα 300 ευρώ κοντά στο Πάσχα – πέραν των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς και της αύξησης του κατώτατου μισθού.

 Να δοθεί το εφάπαξ

Η εντολή του Μαξίμου είναι να δοθεί το εφάπαξ επίδομα, τόσο στους χαμηλοσυνταξιούχους, όσο και στους δικαιούχους του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης. Στους δικαιούχους το Μαξίμου θέλει να συμπεριλάβει και τα άτομα με αναπηρία, ενώ άγνωστο παραμένει μέχρι στιγμής το αν θα λάβουν το επίδομα και οι χαμηλόμισθοι, οι μονογονεϊκές οικογένειες και οι μη επιδοτούμενοι άνεργοι. Όλα αυτά θα κριθούν το επόμενο διάστημα –λογικά εντός Μαρτίου– προκειμένου να βρεθεί ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος. Αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό  από τις εξελίξεις στην Ουκρανία που επηρεάζουν συνολικά την οικονομία στην Ευρώπη και από το μακροοικονομικό σενάριο που θα κατατεθεί στις 30 Απριλίου από την Ελλάδα στις Βρυξέλλες. Σημείο κλειδί είναι οι ανακοινώσεις για το ΑΕΠ το 2021 θεωρείται η 3η Μαρτίου.

Ένας από τους βασικούς στόχους στο «πολεμικό σενάριο του προϋπολογισμού», είναι να κρατηθεί ανέπαφο –ει δυνατόν– το ταμειακό μαξιλάρι, καθώς όλοι στην Κομισιόν αναμένουν ότι το κόστος δανεισμού συνολικά για τις χώρες της Ε.Ε. θα αυξηθεί, καθώς λόγω της ουκρανικής κρίσης οι κερδοσκόποι θα κάνουν πάρτι στις αγορές. Το απόθεμα είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα και επειδή αποτελεί ένα από τα ατού της δημοσιονομικής διαχείρισης, αυτό που θέλει η κυβέρνηση είναι να αποφύγει να στείλει ένα σήμα προς τις αγορές ότι χρειάζεται να μειώσει το ποσό από το δίχτυ προστασίας.

Να σημειωθεί ότι τον Απρίλιο η ελληνική κυβέρνηση θα αποστείλει στους δανειστές το νέο Πρόγραμμα Σταθερότητας και εκεί περιλαμβάνονται οι προβλέψεις για πληθωρισμό, ενώ πηγές αναφέρουν ότι θα διατηρήσει τον στόχο  για το πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,4% για  2022. Σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο, αυτός είναι ο δεύτερος παράγοντας που θα κρίνει τα μέτρα στήριξης. Δηλαδή, το μακροοικονομικό σενάριο που προετοιμάζει το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και το επικαιροποιημένο σενάριο θα δίνει την εικόνα.
Υπενθυμίζεται ότι σήμερα αναμένεται η Κομισιόν να δώσει στη δημοσιότητα το πόρισμα για τη 13η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας. Πέραν της αναθεώρησης για τον φετινό προϋπολογισμό (στο 3,1%) στο μέτωπο των μεγεθών της οικονομίας και των προοπτικών ακόμα οι προβλέψεις είναι θετικές.

Ο πονοκέφαλος και τα αντίβαρα

Οι ανατιμήσεις στην ενέργεια είναι ο βασικός πονοκέφαλος του κυβερνητικού επιτελείου. Διότι, όπως είπαμε, δεν είναι μόνο οι αυξήσεις στα τιμολόγια, αλλά και οι ανατιμήσεις που θα υπάρξουν ως συνέπεια στο αυξημένο κόστος των επιχειρήσεων (ηλεκτροδότηση, λειτουργία μηχανημάτων), αλλά και στην εκτόξευση του μεταφορικού κόστους.

Ο δεύτερος πονοκέφαλος είναι ότι λόγω της ενέργειας να υπάρξουν και νέες ανατιμήσεις σε βασικά καταναλωτικά προϊόντα κάτι που σημαίνει ότι το καλάθι της νοικοκυράς θα έχει λιγότερα αγαθά μέσα, αλλά θα είναι πολύ πιο βαρύ από το κόστος. Κι αυτό είναι κάτι που ξορκίζουν στο Μαξίμου, διότι γνωρίζουν πολύ καλά πως στην τελική οι Έλληνες στο τέλος ψηφίζουν με βάση την τσέπη τους.

Ως αντίβαρα στη νέα κρίση είναι η ανοδική πορεία των ξένων επενδύσεων, αλλά και ο τουρισμός. Και το κυριότερο, η εμπειρία που έχει αποκτήσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη στη διαχείριση των κρίσεων. Διότι, παρά τα όσα λέει η αντιπολίτευση και παρά τις αστοχίες, η κυβέρνηση κράτησε όρθια τη χώρα στις αλλεπάλληλες πρωτοφανείς κρίσεις.