Το δίμηνο-φωτιά και το χαρτί της αξιοπιστίας

Τέτοια εποχή άλλες χρονιές δεν υπήρχε ψυχή στα αστικά κέντρα. Ακόμη και οι εκπρόσωποι του κράτους είχαν βάλει «λουκέτο» και ήταν σε κάποια παραλία. Φέτος όμως όλα είναι διαφορετικά. Η κυβέρνηση δεν έχει την πολυτέλεια για διακοπές, ειδικά όσοι εκ των υπουργών θα μετάσχουν στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα στο Παρίσι την Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Η κυβέρνηση μέχρι τις 13 Οκτωβρίου έχει ένα διάστημα που δικαίως μπορεί να χαρακτηριστεί ως καυτό με όλη τη σημασία της λέξης. Κι αυτό διότι υπάρχουν πολλά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν με τον σχεδιασμό του Μαξίμου να φθάνει έως τον Φεβρουάριο, όπου εάν δεν συμβεί κάτι αναπάντεχο θα διεξαχθεί το θέμα της εκλογής νέου Προέδρου της Δημοκρατίας.

Ήδη ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του τρέχουν και πιέζουν τους υπουργούς να ολοκληρώσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα τις εκκρεμότητες, ώστε η τρόικα να μη βρει πατήματα στις αρχές του επόμενου μήνα. Στο Μαξίμου έχουν ενοχληθεί, λ.χ., από τις διαρροές του ΔΝΤ ότι το Ταμείο δεν συμφωνεί με το να γίνουν 100 οι δόσεις για τους οφειλέτες σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία.

Όπως, λοιπόν, γίνεται αντιληπτό, οι εξελίξεις όλων αυτών των θεμάτων θα παίξουν  σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια της τελικής εξόδου της χώρας από την κρίση, αλλά επιπρόσθετα θα καθορίσουν και τις πολιτικές εξελίξεις για το επόμενο διάστημα.

Τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου αυτή την περίοδο ετοιμάζουν τους φακέλους τους οποίους θα έχουν μαζί τους οι υπουργοί που θα πετάξουν στις 3 Σεπτεμβρίου στη γαλλική πρωτεύουσα για να συζητήσουν με την τρόικα. Οι διαπραγματεύσεις θα κρατήσουν μόνο τρεις ημέρες, με την κυβέρνηση να στοχεύει η αξιολόγηση αυτή να είναι μία από τις συντομότερες, όπως σύντομη θα είναι και η επίσκεψη των εκπροσώπων των δανειστών λίγες ημέρες αργότερα στα μέσα του μήνα.Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης (και όχι ο έλεγχος, όπως τονίζεται) του ελληνικού προγράμματος μέσα σε τόσο μικρό διάστημα, αντί της παραμονής μέχρι σήμερα για 6 με 8 εβδομάδες, κάθε φορά, της τρόικας στην Αθήνα, εκτός από την πιο ψύχραιμη αντιμετώπιση των θεμάτων, στέλνει το μήνυμα στις αγορές και στους εταίρους ότι η Ελλάδα έχει περάσει στο επόμενο στάδιο, αφού έχει εκπληρώσει όλες τις δεσμεύσεις της.

Η επίσημη πιστοποίηση της επιτυχίας του ελληνικού προγράμματος προσαρμογής θα γίνει από τους 28 υπουργούς Οικονομικών στο Eurogroup που θα διεξαχθεί στις 13 Οκτωβρίου. Η σφραγίδα της Ευρωζώνης πάνω στη συμφωνία της κυβέρνησης με την τρόικα θα ανοίξει τον δρόμο για να υπάρξει τελική λύση στο θέμα της βιωσιμότητας του ελληνικού δημόσιου χρέους, φέρνοντας τη χώρα μας σε θέση ισχύος και διευκολύνοντας τις σχετικές συζητήσεις. Κι εκεί ολοκληρώνεται το καυτό διάστημα των 60 ημερών.

Τα «καυτά» ζητήματα

Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Κι αυτό διότι υπάρχουν ζητήματα που αντιμετωπίζονται από διαφορετική οπτική γωνία από την κυβέρνηση και από τους εκπρόσωπους των δανειστών. Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα είναι η εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2014, αλλά και η σύνταξη του νέου για το 2015. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους ο προϋπολογισμός εκτελείται εντός στόχων και αυτό θα πρέπει να συνεχιστεί μέχρι το τέλος του έτους. Σημαντικό ρόλο θα παίξουν στην αξιολόγηση της τρόικας τα μεγέθη που θα καταγραφούν στο εννεάμηνο, δηλαδή τον Σεπτέμβριο.

Μια θετική καταγραφή στα δημοσιονομικά μεγέθη θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να προχωρήσει στην υλοποίηση του οδικού χάρτη που έχει σχεδιάσει για τη μείωση της φορολογίας. Στο πλαίσιο αυτό η ηγεσία του ΥΠ.ΟΙΚ. δίνει μεγάλο βάρος στο να μαζευτούν τα 7,6 δισ. ευρώ φορολογικών εσόδων που έχουν προγραμματιστεί, να συγκρατηθούν με επιτυχία οι δαπάνες και να υπάρξει προσεκτικός χειρισμός ζητημάτων που μπορούν να τινάξουν την προσπάθεια στον αέρα, όπως οι αποφάσεις των δικαστηρίων.

Ταυτόχρονα, καταρτίζεται και ο προϋπολογισμός του 2015, με στόχο να παρουσιαστεί στην τρόικα και τον Οκτώβριο να κατατεθεί στη Βουλή. Για τον λόγο αυτό, ο πρωθυπουργός είχε συγκαλέσει στις 25 Ιουλίου την πρώτη σύσκεψη με το οικονομικό επιτελείο, παρουσία του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, ώστε να αποφασιστούν οι βασικοί άξονες και οι προτεραιότητες του νέου κρατικού προϋπολογισμού.

 

Τα δώρα της ΔΕΘ

Τα αποτελέσματα της συνάντησης των Παρισίων θα κρίνουν εν πολλοίς και τα δώρα που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός στα εγκαίνια της ΔΕΘ το Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου. Οι περισσότεροι λένε ότι ο Αντώνης Σαμαράς θα αναμένει μέχρι την τελευταία στιγμή και αναλόγως με τα αποτελέσματα από το Παρίσι θα προχωρήσει στις εξαγγελίες. Όμως συνεργάτες του πρωθυπουργού υποστηρίζουν ότι σίγουρα από τη Θεσσαλονίκη ο Αντ. Σαμαράς θα ανακοινώσει φοροελαφρύνσεις, όπως και τον συμψηφισμό των χρεών μεταξύ Δημοσίου και ιδιωτών.

Ο βασικός στόχος του πρωθυπουργού είναι από τη Θεσσαλονίκη να παρουσιάσει μια διαφορετική πολιτική αφήγηση από τις αρχές του φθινοπώρου που θα βασίζεται στη θεωρία: «Τελειώνει το μνημόνιο και βγαίνουμε από την κρίση». Εκεί θα δώσει το πλάνο της σταδιακής αποκλιμάκωσης της φορολογίας και θα γίνουν συγκεκριμένες ανακοινώσεις, όπως για παράδειγμα η εισφορά αλληλεγγύης που πιθανότατα θα μειωθεί σε πρώτη φάση στο μισό.

Παράλληλα, ο Αντ. Σαμαράς θα εξαγγείλει από τη συμπρωτεύουσα προγράμματα για την απασχόληση, θα αναφερθεί στο φιάσκο του ΕΝΦΙΑ και θα προσπαθήσει να ξεπεράσει αυτό το ζήτημα αναδεικνύοντας ότι ο νέος φόρος για τα ακίνητα έχει μειωθεί κατά τουλάχιστον 15%. Παρά το αρνητικό κλίμα των ημερών, στο Μέγαρο Μαξίμου υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μεμονωμένες αστοχίες και λάθη που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν εκ των υστέρων, μετά την έναρξη καταβολής των οφειλών, ώστε να διατηρηθεί αναλλοίωτο το πρόγραμμα είσπραξης των δημόσιων εσόδων.

Η κυβέρνηση κινείται σε μια λεπτή κλωστή, καθώς από τη μια θέλει να μην παρεκκλίνει από το χρονοδιάγραμμα που έχει συμφωνήσει με την τρόικα, ώστε οι εταίροι να δείξουν την ίδια συνέπεια ως προς την επανεξέταση του ελληνικού προγράμματος, και από την άλλη θέλει να κάνει κάποιες διορθωτικές κινήσεις για να υπάρξει και η αίσθηση στους πολίτες ότι κάτι αλλάζει και όντως έχει βάση το πρωθυπουργικό επιχείρημα περί σταδιακής εξόδου από το μνημόνιο.

Για τον Αντ. Σαμαρά ο στρατηγικός σχεδιασμός παραμένει η έξοδος της χώρας από την οικονομική κρίση και τα βήματα είναι σαφή: επίτευξη λύσης για το θέμα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, απεμπλοκή από την τρόικα και τα μνημόνια, και σταθεροποίηση της παρουσίας της χώρας στις αγορές για τη χρηματοδότησή της.

Στο Μέγαρο Μαξίμου δεν εφησυχάζουν σε καμία περίπτωση, με τον πρωθυπουργό να στέλνει το μήνυμα προ ημερών, κατά τη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ότι «αν χαλαρώσουμε την προσπάθεια, θα ξανακυλήσουμε στο ίδιο τέλμα από το οποίο δώσαμε μάχες να ξεκολλήσουμε». Και το σημαντικότερο είναι πως ο Αντ. Σαμαράς επενδύει στο χαρτί της αξιοπιστίας, καθώς όπως λένε οι συνεργάτες του θα θυμίσει ότι πέρυσι τέτοια εποχή είχε ανακοινώσει ότι το 2014 θα τελειώσουμε με τα μνημόνια. Και όντως το 2014 τα μνημόνια και η τρόικα θα αποτελέσουν παρελθόν.

 

«Να υπάρξει ορατή προοπτική για όλους»

«Πρέπει να υπάρξει το ταχύτερο δυνατόν μια ορατή προοπτική για όλους», λέει τις τελευταίες ημέρες ο Αντώνης Σαμαράς και υπεραμύνεται της αρμονίας που πρέπει να υπάρξει ανάμεσα στη δημοσιονομική σωφροσύνη από τη μία πλευρά και στην ανάπτυξη από την άλλη. Ο πρωθυπουργός επιμένει σε όλους τους τόνους ότι δεν πρέπει να τεθούν σε κίνδυνο όσα έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια με πολλές θυσίες των πολιτών.

Βασική προτεραιότητα είναι να υπάρξει αλλαγή του κλίματος στην κοινωνία και στην οικονομία με στοχευμένες κινήσεις, ώστε να νιώσει πραγματικά ο πολίτης ότι η χώρα αλλάζει σελίδα και εξέρχεται σταδιακά του Μνημονίου. Στις 25 Αυγούστου θα συνέλθει σε πρώτη συνεδρίαση το Κυβερνητικό Συμβούλιο Απασχόλησης που έχει συσταθεί με πρόταση του Ευ. Βενιζέλου, με στόχο την προώθηση ολοκληρωμένων πολιτικών που μειώνουν την ανεργία, δημιουργούν νέες και διασφαλίζουν υφιστάμενες θέσεις εργασίας.

Έτσι θα πείσει τους βουλευτές για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας

Με δεδομένο ότι τον Φεβρουάριο υπάρχει η διαδικασία για την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, είναι πολύ λογικό να αναπτύσσονται από όλες τις πλευρές του πολιτικού συστήματος σενάρια για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Και λέμε φυσικά, διότι αυτή τη στιγμή η κοινοβουλευτική δύναμη της συγκυβέρνησης δεν επιτρέπει την εκλογή του αντικαταστάτη του Κάρολου Παπούλια, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δηλώσει ότι θα καταψηφίσει ακόμη και εάν η πρόταση της κυβέρνησης είναι ο… Τσίπρας!

Έτσι είναι αρκετά στελέχη που υποστηρίζουν πως όσο το δυνατόν πιο γρήγορα λήξει αυτή η διαδικασία, τόσο καλύτερο για τη χώρα. Όμως, όπως φάνηκε και από την απάντηση που έδωσε ο υπουργός Επικρατείας, Δημήτρης Σταμάτης, στον Αλέξη Τσίπρα στη Βουλή, ο Αντ. Σαμαράς θα κινηθεί με βάση το Σύνταγμα και άρα θα γίνουν και οι τρεις ψηφοφορίες για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Κάτι που σημαίνει ότι μέχρι την τελευταία στιγμή ο πρωθυπουργός θα δώσει μάχη για να βρει τους 180 βουλευτές που πρέπει να ψηφίσουν θετικά υπέρ της κυβερνητικής πρότασης για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Για να επιτύχει την ευρεία πλειοψηφία, ο πρωθυπουργός ποντάρει στις καλές οικονομικές ειδήσεις. Δηλαδή, να έχει τελειώσει με το μνημόνιο και την τρόικα και να έχει μια βέλτιστη λύση για το χρέος. Με όλα αυτές τις καλές ειδήσεις ο Αντ. Σαμαράς και η συγκυβέρνηση θα έχουν ένα απτό αφήγημα στα χέρια τους, το οποίο θα περιγράψουν στον ελληνικό λαό, αλλά και στους ανεξάρτητους βουλευτές. Εάν, λοιπόν, οι ανεξάρτητοι δουν φως στην άκρη του τούνελ, δεν θα έχουν λόγο να βγουν εκτός πολιτικού παιχνιδιού, οπότε θα θέλουν να παραμείνουν βουλευτές για δύο ακόμη χρόνια. Και βέβαια, ας μην ξεχνάμε πως η πλειοψηφία των ανεξάρτητων βουλευτών προέρχονται από τους κυβερνητικούς εταίρους, όπως επίσης ότι ιδεολογικά είναι πιο κοντά σε Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, παρά στον ΣΥΡΙΖΑ. Οπότε το δίλημμα που θα τους τεθεί είναι: «Ολοκληρώνεται η λύση για το χρέος με την υπογραφή Σαμαρά, ή ξεκινά από την αρχή μια διαδικασία διαπραγμάτευσης με Τσίπρα και με αβέβαια αποτελέσματα». 
«Δείχνουν» Καραμανλή

Εξάλλου, το τελευταίο χρονικό διάστημα υπάρχει μια τάση στη Ν.Δ. που πρεσβεύει ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει να προέρχεται από τον χώρο της Κεντροδεξιάς. Το υποστηρίζουν αρκετά κορυφαία «γαλάζια» στελέχη και μάλιστα το εξηγούν υποστηρίζοντας ότι οι πρόεδροι πάνε ένας-ένας: Καραμανλής, Σαρτζετάκης, Καραμανλής, Στεφανόπουλος, Παπούλιας.

«Άρα τώρα είναι η σειρά της Κεντροδεξιάς», επισημαίνουν. Βέβαια, στον αντίποδα υπάρχει η άποψη ότι όταν έχουμε κεντροδεξιά κυβέρνηση πρέπει ο πρόεδρος να προέρχεται από την κεντροαριστερά, και το αντίθετο. Όμως τελικά η προεδρολογία τείνει να γίνει κουβέντα κουτσομπολιού σε πολιτικά και δημοσιογραφικά γραφεία. Άλλωστε, το πλήρωμα του χρόνου για την τελική ευθεία αργεί ακόμη.

Δεν είναι λίγοι αυτοί οι οποίοι –μέσα στη Νέα Δημοκρατία– θεωρούν πως εφόσον αποφασιστεί να υπάρξει κεντροδεξιά υποψηφιότητα για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, η πλέον ενδεδειγμένη πρόταση είναι αυτή του Κώστα Καραμανλή. Βέβαια, ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός κρατά επτασφράγιστο μυστικά τα… προεδρικά χαρτιά του, και δικαιολογημένα αφού μια ενδεχόμενη απόφασή του –κυρίως αν είναι θετική– θα επηρεάσει την πολιτική ζωή του τόπου για την επόμενη δεκαετία, με δεδομένο μάλιστα ότι ουκ ολίγοι στην πολιτική ζωή του τόπου θεωρούν ότι η έμμεση εκλογή του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα έκανε τον κύκλο της. Αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι ενώ πολλά «γαλάζια» στελέχη συνηγορούν με ενδεχόμενη υποψηφιότητα Καραμανλή όταν μιλούν γενικά, όταν ερωτώνται συγκεκριμένα είναι πολύ προσεκτικοί: «Δεν θα υποδείξουμε εμείς σε έναν πολιτικό του διαμετρήματος του Καραμανλή τι θα πράξει».