Το μυαλό στη συμμαχία του Νότου

Ο Έλληνας πρωθυπουργός μαζί με Ντράγκι, Σάντσεθ και Κόστα ξεκινούν κοινή πορεία για μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης και της ακρίβειας

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Παρά τις αλλεπάλληλες διαψεύσεις από το Μαξίμου, εξακολουθεί η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στη Βουλή να θυμίζει έντονα προεκλογική περίοδο. Και από τη «γαλάζια πλειοψηφία» και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης υπάρχουν αναφορές μέχρι και η 22α Μαΐου ως μία πιθανή ημερομηνία για την διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.

Βέβαια, αυτό το σενάριο μοιάζει εξωπραγματικό, διότι σε μία κρίσιμη περίοδο με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις επιπτώσεις του, συν την τεράστια ενεργειακή κρίση σε συνδυασμό και με την πανδημία που εξακολουθεί και υφίσταται, είναι εξαιρετικά απίθανη μία τέτοια απόφαση. Και αυτό διότι, όπως είναι γνωστό, οι επόμενες εθνικές εκλογές θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Κάτι που σημαίνει ότι για δύο τουλάχιστον μήνες η χώρα θα κινείται σε άλλες ράγες. Μετά τις πρώτες εκλογές, όπου δεν θα προκύψει σταθερή κυβέρνηση, θα υπάρξει υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα διεξαγάγει τις δεύτερες εκλογές με την ενισχυμένη αναλογική.

Και όπως χαρακτηριστικά λέγεται από κύκλους του Μαξίμου, «ο πρωθυπουργός δεν υπάρχει πιθανότητα να αφήσει τη χώρα ακυβέρνητη σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία για τουλάχιστον δύο μήνες». Και αυτό είναι αλήθεια. Διότι με υπηρεσιακό πρωθυπουργό και υπουργούς που απλά θα κάθονται στους θώκους για ένα μήνα, δεν μπορεί να ληφθεί καμία σοβαρή απόφαση. Κανείς από τους υπηρεσιακούς υπουργούς δεν θα θελήσει με μία απόφασή του να δεσμεύσει τη χώρα. Κάτι που σημαίνει ότι το μόνο που θα προωθούν θα είναι τα κυρίως διαδικαστικά ζητήματα, τα οποία και αυτά θα καθυστερούν, καθώς είναι η γνωστή η τακτική του δημοσίου κατά τις προεκλογικές περιόδους.

Ας μην ξεχνάμε ότι ακόμη και τα μέτρα ανακούφισης που ανακοινώθηκαν κατά της ακρίβειας από τον πρωθυπουργό την Τετάρτη και τα εξειδίκευσαν οι υπουργοί την Πέμπτη έχουν ορίζοντα μέχρι και το καλοκαίρι. «Αν μέχρι τότε δεν έχει βρεθεί λύση με τον πόλεμο στην Ουκρανία και χρειαστούν νέα μέτρα, ποιος θα τα λάβει;» επισημαίνουν από το πρωθυπουργικό μέγαρο, για να αποδείξουν ότι οι πρόωρες εκλογές είναι εκτός ατζέντας του πρωθυπουργού.

 Ο εκλογικός νόμος

Επίσης ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν δείχνει διάθεση να συζητήσει και το ενδεχόμενο να αλλάξει εκ νέου τον εκλογικό νόμο και να επιστρέψει στο σύστημα με το οποίο εξελέγη και ο ίδιος τον Ιούλιο του 2019. Δηλαδή, το πρώτο κόμμα να μη λάβει μπόνους 40 εδρών, όπως θα ισχύσει στις μεθεπόμενες εκλογές, αλλά 50, και να χρειαστούν επί της ουσίας και τρίτες εκλογές. Όμως, και αυτό το ενδεχόμενο το έχει αποκλείσει ο πρωθυπουργός, διότι όπως τονίζει θα φανεί αναξιόπιστος. Κάτι για το οποίο κατηγορούσε τον Αλέξη Τσίπρα και ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά και τώρα στις μεταξύ τους μονομαχίες στη Βουλή.

Οπότε και το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών και του ανασχηματισμού (είναι το νέο σενάριο που κυκλοφόρησε από ΣΥΡΙΖΑίους δημοσιογράφους) μάλλον μοιάζουν απίθανα. Τουλάχιστον προς ώρας. Αλλά ακόμη και εάν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, θεωρείται απίθανο η λεγόμενη κανονικότητα να επανέλθει μέσα σε δύο τουλάχιστον μήνες. Και αυτό διότι δεν πρέπει να λησμονούμε ότι ήδη υπάρχει πρόβλημα με το σιτάρι, καθώς οι δύο εμπόλεμες χώρες κατέχουν μία ζηλευτή θέση στην εφοδιαστική αλυσίδα, αφού παράγουν το 30% των εισαγωγών σιταριού προς την Ε.Ε. Γι’ αυτό και η Ουκρανία διαθέτει τον τίτλο «ο σιτοβολώνας της Ευρώπης».

Το ότι προς ώρας ο Κυριάκος Μητσοτάκης απορρίπτει τις εισηγήσεις για πρόωρες εκλογές ακόμη κι εντός της άνοιξης, όπως εκλιπαρεί πλέον ο Αλέξης Τσίπρας, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να διεξαχθούν για παράδειγμα το φθινόπωρο, όταν πιθανότατα θα έχουν σιγήσει τα όπλα στην Ουκρανία, έχει αντιμετωπιστεί η ενεργειακή κρίση και έχουν υπάρξει και σημαντικά έσοδα από τον τουρισμό. Βέβαια, οι συνεργάτες του πρωθυπουργού επιμένουν ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν στην ώρα τους, δηλαδή το καλοκαίρι τού 2023. Όμως συνομιλητής του πρωθυπουργού εδώ κι ένα σημαντικό χρονικό διάστημα ισχυρίζεται ότι «οι εκλογές θα διεξαχθούν το 2023 λίγο πριν από το Πάσχα».

 Κοινή πορεία

Πάντως, ο πρωθυπουργός αυτή την εποχή, όπως ισχυρίζονται οι συνεργάτες του, περισσότερο έχει στραμμένη την προσοχή του στο πώς θα πεισθούν οι χώρες του βορρά να προχωρήσουν σε μία κοινή λύση για να αντιμετωπιστεί το ενεργειακό πρόβλημα. Κι όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, με σταθερά βήματα προχωρά η συμμαχία του Νότου. Ήδη οι πρωθυπουργοί Ιταλίας (Ντράγκι), Ισπανίας (Σάντσεθ), Πορτογαλίας (Κόστα) και Ελλάδας (Μητσοτάκης) χθες είχαν τηλεδιάσκεψη για να αποφασίσουν τα επόμενα βήματά τους ενόψει της δύσκολης Συνόδου Κορυφής στις 25 Μαρτίου.

Η πρωτοβουλία των τεσσάρων χωρών έχει να κάνει με την ανάγκη να ληφθούν πανευρωπαϊκά μέτρα για την αντιμετώπιση της ακρίβειας που ταλανίζει δεκάδες εκατομμύρια πολιτών στη «Γηραιά ήπειρο». Ήδη κατά τη διάρκεια της πρόσφατης έκτακτης Συνόδου Κορυφής τής ΕΕ στις Βρυξέλλες, η χώρα μας κατέθεσε μια δέσμη προτάσεων προκειμένου να αντιμετωπιστεί, σε έναν βαθμό τουλάχιστον, το φαινόμενο που αρχίζει να λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Οι ελληνικές προτάσεις αποτέλεσαν τη βάση για μία συνολική σύγκλιση των θέσεων χωρών όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, γι’ αυτό και μετά το τέλος της έκτακτης Συνόδου Κορυφής στο τέλος Φεβρουαρίου επιταχύνθηκαν οι συζητήσεις που οδήγησαν στη χθεσινή «συνάντηση». Αυτό που μένει να φανεί είναι το κατά πόσο η κοινή θέση των τεσσάρων της Μεσογείου θα βρει ανταπόκριση από τους υπόλοιπους 23 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι παρά τις όποιες καλές προθέσεις έχουν αποκλίνοντα συμφέροντα. Η όποια συμφωνία σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν είναι απλή υπόθεση και μένει να αποδειχθεί το κατά πόσο στις 24-25 Μαρτίου κατά την τακτική Σύνοδο Κορυφής θα καταγραφούν εξελίξεις.

Όπως όλα δείχνουν όμως, η συμμαχία του νότου δεν θα μείνει μόνο στα ενεργειακά ζητήματα. Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι διαβουλεύσεις με στόχο τη χαλάρωση των σκληρών κανόνων του συμφώνου σταθερότητας, για το οποίο οι μεσογειακές χώρες αναπτύσσουν ιδιαίτερη κινητικότητα. Ήδη ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Μάριο Ντράγκι έχουν συμφωνήσει στην αναγκαιότητα να αναθεωρηθεί το σύμφωνο, μια και στη μετά πανδημία εποχή απαιτείται λιγότερη αυστηρότητα προκειμένου να πάρει ξανά μπροστά η οικονομία, αλλά και να επουλωθούν οι πληγές που άνοιξε η πανδημία στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.